Urzędnicy Ministerstwa Finansów przygotowali prognozę demograficzną dla Polski w kwestii długości życia i wysokości emerytur. Nie jest w tej sprawie niczym nowym stwierdzenie, iż to właśnie demografia i długość życia zadecydują o tym, jak w przyszłości wyglądać będzie relacja emerytury do pensji.
Jak zatem przedstawiać się będą prognozowane wielkości emerytur do 2080 roku?
Poniższa tabela prezentuje efekt wyliczeń urzędników. Zamieszczono tam dane o wysokości przeciętnej emerytury w liczbach nominalnych, w kwotach zdyskontowanych wskaźnikiem poziomu inflacji z 2018 roku oraz jako procent w stosunku do wysokości przeciętnego wynagrodzenia.
Samo pojęcie przeciętna emerytura obejmuje wysokość średnią świadczenia emerytalnego wypłacanego z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wraz z dodatkami pielęgnacyjnymi.
| Rok | Przeciętna emerytura w kwotach nominalnych w zł | Przeciętna emerytura w kwotach zdyskontowanych inflacją z 2018 roku w zł | Przeciętna emerytura jako procent przeciętnego wynagrodzenia w % |
| 2020 | 2.457,00 | 2.355,00 | 53,8 |
| 2025 | 3.027,00 | 2.565,00 | 50,1 |
| 2030 | 3.652,00 | 2.735,00 | 45,9 |
| 2035 | 4.303,00 | 2.848,00 | 41,3 |
| 2040 | 4.942,00 | 2.891,00 | 36,5 |
| 2045 | 5.612,00 | 2.902,00 | 32,0 |
| 2050 | 6.466,00 | 2.955,00 | 28,7 |
| 2055 | 7.615,00 | 3.076,00 | 26,4 |
| 2060 | 9.145,00 | 3.265,00 | 24,9 |
| 2065 | 11.102,00 | 3.503,00 | 23,9 |
| 2070 | 13.585,00 | 3.789,00 | 23,3 |
| 2075 | 16.822,00 | 4.147,00 | 23,1 |
| 2080 | 20.903,00 | 4.554,00 | 23,1 |
Jak zatem widać z powyższej tabeli, kolumna dotycząca wielkości emerytur w kwotach nominalnych rośnie w imponującym tempie, od 2.457,00 zł w roku 2020, poprzez 6.466,00 zł w roku 2050, po ponad 20 tys. zł w roku 2080. Druga kolumna, uwzględniająca stopę inflacji z roku 2018 również rośnie, ale już zdecydowanie mniej. Natomiast maleją, i to znacznie, wielkości w trzeciej kolumnie, gdzie podano relację przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia. Ten wskaźnik na przestrzeni prognozowanych 60 lat spada z poziomu prawie 54% do nieco ponad 23%.
Wnioski dla przyszłych emerytur można wyciągnąć z takich prognoz?
Otóż pomimo, iż wielkość emerytury będzie wyższa, to w momencie przechodzenia na nią, osoba dotychczas pracująca przeżywać może całkiem spory szok. Wysokość bowiem świadczenia emerytalnego w przyszłości będzie zbliżona do poziomu niecałych 25% kwoty otrzymywanej do tej pory jako wynagrodzenie.
Stanie się tak dlatego, iż urzędnicy założyli (zresztą zgodnie z obowiązującym prawem), że wiek emerytalny będzie cały czas na poziomie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Jednocześnie jednak średnia długość życia ma rosnąć. Tymczasem emeryturę oblicza się dzieląc zgromadzoną na koncie w ZUS składkę przez liczbę miesięcy dalszego trwania życia.
Zatem niższe emerytury nie będą spowodowane niższymi zarobkami, lecz dłuższym czasem ich pobierania. Oczywiście przy założeniu, iż wiek uprawniający do otrzymywania emerytury nie ulegnie zmianie.
Dziś średnia dalsza długość trwania życia wynosi 16 lat dla mężczyzn wieku 65 lat i 24 lata dla kobiet w wieku 60 lat. Opierając się zaś na prognozach demograficznych, założono, iż do roku 2080 średnie dalsze trwanie życia kobiet i mężczyzn wydłuży się o ponad 7 lat (czyli 84 miesiące wypłacania emerytury więcej). I właśnie to, czyli te dodatkowe miesiące mają wpływ na malejącą emeryturę.
Co zatem zrobić, by aż tak drastycznie nie odczuć w przyszłości niższego świadczenia emerytalnego?
By ten problem lepiej sobie uzmysłowić, wystarczy zrobić pewne wyliczenie. Według prognoz obecnych, w roku 2020 wysokość przeciętnej emerytury wyniesie 2.457,00 zł. Gdyby jednakże już w roku 2020 zastosować taką średnią dalszą długość trwania życia, jaka będzie miała miejsce w roku 2080 (czyli o 7 lat dłużej niż obecnie), wówczas przeciętna emerytura wyniosłaby tylko 1.771 zł i stanowiła już nie prawie 54% przeciętnego wynagrodzenia, a jedynie 38%.
Zatem mamy tu do czynienia z malejącą stopą zastąpienia. Jednakże to sami ludzie podejmują decyzję o jej wysokości, bowiem każdy rok przepracowany dłużej (ponad ustawowe minimum) powoduje, iż znacząco może podnieść się wysokość świadczenia emerytalnego. Według szacunków może to być około 8% więcej.
Należy się zatem spodziewać, iż z czasem, w miarę faktycznego wzrostu średniej długości życia, zapewne zaczną pojawiać się pomysły podwyższenia wieku emerytalnego lub chociażby stosowanie przeróżnego rodzaju zachęt, by wydłużać aktywność zawodową.
Co jeszcze będzie miało wpływ na wysokość przyszłych emerytur?
Niewątpliwie znaczenie będą też miały takie elementy, jak tempo wzrostu płac i sytuacja demograficzna. Mają one bowiem bezpośrednie przełożenie na prognozowane wielkości.
W momencie, gdy rosną płace, spada stopa zastąpienia. Zatem nie chodzi już tylko o to, by chronić emerytów, ale także i pracujących. Stopa zastąpienia zależy bowiem jeszcze od struktury demograficznej, czyli od tego ile osób płaci składki, a ilu dostaje świadczenie. Kolejny czynnik to obciążenie pracujących, bowiem im jest ono większe, tym wyższe będą emerytury.
Podsumowując, prognozowanie z tak dużą perspektywą czasową danych o emeryturach obarczone jest zapewne sporym błędem statystycznym. Tym niemniej sama prezentacja możliwych do zaistnienia procesów, jest prawdopodobna. Wyzwanie, przed którym zapewne już niedługo staniemy, wiązało się będzie z przeróżnymi pomysłami na wydłużenia aktywności zawodowej społeczeństwa, szczególnie, gdy prognozy dotyczące wzrostu średniej długości życia okażą się trafione.
Dowiedz się jak sprawdzić Agencję Pracy: https://www.serwisrekrutacyjny.pl/blog/jak-sprawdzic-agencje-pracy-przed-wyjazdem-za-granice/